Business Model های تحت وب به شیوههای گوناگون دستهبندی میشوند. یکی از این دستهبندیها که از معروفیت و محبوبیت بیشتری هم برخوردار است، دستهبندی آقای مایکل راپا میباشد. از دید آقای مایکل راپا Business Modelهای اینترنتی را میتوان به دستههای زیر تقسیم نمود:
- واسطهگری (Brokerage) مثل: ebay, paypal, amazon
- تبلیغات (Advertising) مثل: yahoo, google, overture
- داده محوری (Infomediary) مثل: Cool Saving, Double Click
- تجاری (Merchant) مثل: Amazone, Barners & Noble
- تولیدی (Manufacturer) مثل: Dell, BMWFilms
- همکاری (Affiliate) مثل: Amazone, Pay.per.click
- جامعهای (Community) مثل: Orkut, Red Hat
- عضویت (Subscription) مثل: Listen, Classmaster
- کاربردی (Utility) مثل: Slash dot
در ادامه به شرح و بسط هر کدام از مدلهای فوق میپردازیم.
شرح انواع Business Modelهای تحت WEB
در این مدل واسطهگران بازارساز هستند و این دلالها هستند که باعث میشوند تا خریداران و فروشندگان به یکدیگر معرفی شده و امکان مبادله و معامله سادهتر شود. از جمله این روشها میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- Marketplace Exchange
- Buy/Sell Fulfillment
- Demand Collection System
- Auction Broker
- Transaction Broker
- Distributor
- Search Agent
- Virtual Marketplace
توسعه یافته مدل قدیمی Media Broadcasting میباشد. در این حالت Broadcaster یا همان وب سایت محتویاتی را فراهم میکند که عموما رایگان هم هستند. و یا سرویسی مانند E-mail, IM, Blog و ... را به همراه پیامهای تبلیغاتی ارائه مینماید. در این حالت تبلیغات منبع اصلی درآمد محسوب میشود. Broadcaster خود میتواند یک تولید کننده محتوا و یا توزیع کنندهی محتوا باشد که توسط دیگران و در جایی دیگر تولید شده باشد. این مدل وقتی خوب کار میکند که حجم ترافیک ورودی مراجعهکننده زیاد و یا خیلی خاص باشد. از انواع آن میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- Portal
- Classifieds
- User Registration
- Query-based Paid Placement
- Contextual Advertising / Behavioral Marketing
- Content-Targeted Advertising
- Intromercials
- Ultramercials
دادهها در مورد مشتریان و عادات مصرف آنها بسیار ارزشمند است. به ویژه اگر این دادهها به شکل دقیق و آنالیز شده باشد. در این مدل به روشی اطلاعات مشتریان و روش مصرف آنها جمعآوری، تحلیل و سپس فروخته میشود. از انواع آن میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- Advertising Networks
- Audience Measurement Services
- Incentive Marketing
- Metamediary
خردهفروشان و عمده فروشان خدمات و محصولات میتوانند اقدام به فروش خدمات و محصولات خود کنند. ممکن است فروش بر اساس لیست کردن قیمتها و یا برگزاری مزایده و یا ارسال کاتالوگها باشد. از انواع این مدل میتوان موارد زیر را خاطر نشان کرد.
- Virtual Merchant
- Catalog Merchant
- Click and Mortar
- Bit Vendor
به یک تولیدکننده این امکان داده میشود که به کمک وب سریعتر به خریداران برسد و کانالهای توزیع خود را فشردهتر سازد. این مدل میتواند مبتنی بر کارآیی، بهینهسازی،اصلاح خدمات به مشتری و ... باشد. از انواع این مدل موارد زیر قابل طرح است.
- Purchase
- Lease
- License
- Brand Integrated Content
در مقابل Portalهای عمومی که هدف در آنها جذب ترافیک بالای مشتریان میباشد، در این روش هدف جذب و فراهم نمودن فرصت خرید در جاهایی است که کاربران مشغول وبگردی و یا مرور وب هستند. در این روش هر سایتی که فکر میکند میتواند فرصت خرید برای دیگری را فراهم آورد، میتواند برای او تبلیغ کرده و در فروش او سهیم باشد. از انواع این مدل میتوان موارد زیر را یادآوری نمود.
- Banner Exchange
- Pay-per-click
- Revenue Sharing
دلیل منطقی وجود Community Model بر پایه شرافتمندی کاربران استوار است. کاربران سرمایهگذاری زیادی از نظر احساسات و زمان انجام میدهند. در این حالت درآمد ناشی از فروش محصولات یا خدمات اشتراکی میباشد. گاهی نیز سرویسهای پیشرفته فروخته شده و یا تبلیغات مبتنی بر متن نیز انجام میشود. از انواع این مدل میتوان به موارد زیر اشاره نمود.
- Open Source
- Open Content
- Public Broadcasting
- Social Networking Services
کاربران به شکل متناوب (روزانه، هفتگی، ماهیانه و یا سالیانه) برای عضویت در یک سایت و استفاده از امکانات آن شارژ میشوند. البته در این مدل میتوان خدمات معمولی را رایگان ارائه کرد و فقط بابت خدمات ویژه و خاص کاربران را شارژ نمود. از انواع این مدل موارد زیر را میتوان نام برد.
- Content Services
- Person-to-Person Networking Services
- Trust Services
- Internet Services Providers
در این مدل یک سرویس برای کاربران فراهم میشود که بر اساس میزان استفاده هر کاربر از آن سرویس، پولی دریافت میشود. انواع آن عبارتند از:
- Metered Usage
- Metered Subscriptions