منظور از عوامل محیطی، فرصت‌ها و تهدیدات خارجی شامل رویدادها و روندهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بومی، محیطی، سیاسی، قانونی، دولتی، تکنولوژیکی و جهانی است که شرکت با آنها به مبادله ماده، انرژی و اطلاعات می‌پردازد و می‌تعوامل محیطی (Environment) وانند به میزان زیادی به شرکت منفعت یا زیان برسانند.
هرگونه تصمیم دولت و قانونگذاری در زمینه‌های گوناگون، مقررات، صادرات و واردات، سامانه پولی، مالی و مالیاتی، سهمیه‌بندی، تعرفه و سامانه‌ارزی، قطع رابطه سیاسی، تغییر الگوی مصرف ناشی از نظام ارزی یا ارزشی و نیز تغییرات مداوم تکنولوژیکی، همه به نوعی بر سامانه بازار و اجزای آن اثر می‌گذارد و از آنها تأثیر می‌پذیرند. از همین‌رو لازم است نسبت به این تحولات محیط هوشیاربوده، تغییرات را پیش‌بینی کرده و به‌موقع از آنها استفاده نمود.
عوامل را می‌توان به طور کلی در دو گروه محیط تخصصی و محیط کلان تقسیم‌بندی کرد. این عوامل به میزان زیادی خارج از کنترل شرکت‌ها هستند. از همین‌رو امروزه توصیه می‌شود، قوت و ضعف‌های درون سازمانی را از یک طرف و فرصت‌ها و مخاطرات محیطی یا برون سازمانی را از طرف دیگر، با دقت، صحت و سرعت بررسی و ارزیابی نمود تا بتوان با تطبیق قابلیت‌های درون‌سازمانی و فرصت‌های برون سازمانی به هدف‌ها دست‌یافت.
این‌گونه از تغییرات موجب به وجود آمدن گونه‌های خاصی از مصرف‌کننده می‌شوند و در نتیجه به انواع متفاوتی از محصول، خدمت و استراتژی‌ها نیاز است.
با توجه به مطالب و مواردی که درباره عوامل محیطی(کلان و تخصصی) ارائه شد، در رابطه با شرکت/سازمان خود به سوالات زیر به‌دقت، با حوصله، با صراحت و صداقت کامل پاسخ دهید:
عوامل محیطی
عوامل محیطی مربوط به شرکت / سازمان خود را در ستون اول جدول زیر و در قالب عوامل اقتصادی، اجتماعی-فرهنگی، تکنولوژیکی، سیاسی-قانونی و جهانی مرقوم فرموده و اثرات مثبتُُ، منفی و یا خنثی آنها را مشخص کنید.
راهنمایی: در این جدول عوامل با اثرات مثبت، فرصت و عوامل با اثرات منفی، تهدید محسوب می‌شوند.
|
عوامل محیطی – محیط کلان (۱) |
اثرات عوامل محیطی بر شرکت یا صنعت در آینده موردنظر |
|
عوامل اقتصادی |
- مثبت |
|
عوامل اجتماعی – فرهنگی |
- مثبت |
|
عوامل تکنولوژیکی |
- مثبت |
|
عوامل سیاسی – قانونی |
- مثبت |
|
عوامل جهانی |
- مثبت |
|
عوامل محیطی – محیط تخصصی (۲) |
اثرات عوامل محیطی بر شرکت یا صنعت در آینده موردنظر |
|
مشتریان |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
تامین‌کنندگان |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
رقبای بالقوه (تازه واردین) |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
رقبای موجود |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
رقبای غیر مستقیم (رقبای ارائه کننده محصولات جایگزین) |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
اتحادیه‌های کارگری و تجاری |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
|
نهادهای دولتی و .... |
- مثبت - تاحدودی مثبت - تاحدودی منفی - منفی |
راهنمای نگارش طرح کسب وکار 